Çocuğum hala parmak emiyor diyorsanız?

PROBLEM: PARMAK EMME.

TANIM: Bebeklerde herhangi patolojik bir etken olmaksızın 3-4 yaşlarına kadar görülen normal bir davranıştır. Nedeni, bebeğin anne karnında emmeyi öğrenmesi ve sahip olduğu en güçlü reflekslerden biri olmasıdır. Bebekler parmak emmeyi zamanla genişleterek, oyuncak bebekleri, battaniye uçlarını ya da çeşitli eşyaları emmeye başlarlar. 3-4 yaşlarından sonra devam eden parmak emme davranışı takıntılı davranışlar kapsamına girmekte ve uygun yaklaşım ve tedavi gerektiren bir sorun olarak değerlendirilmektedir.

BELİRTİLERİ:

ü  Parmak emmenin başladığı ilk aylar yani yaşamın ilk yılında bebek her şeyi ağzına alır. Çevreyi keşfe çıkmış olan bir bebeğin en doğal davranışı emme davranışıdır.
Diş çıkarma döneminde diş etlerinin verdiği rahatsızlık duygusu ile parmak emme davranışı sıklaşabilir. Bu dönem bittikten sonra parmak emme davranışı yerini yeni davranışlara bırakır.

ü  3-4 yaşından sonra da devam eden ve sıklaşan parmak emme çocuğun parmağının zamanla aşınmasına hassaslaşmasına ve renginin koyulaşmasına neden olur.

ü  Emme dürtüsü uykuya dalarken, acıkınca, yalnız kalınca ve duygusal yoksunluk durumlarında kendini daha güçlü hissettirir.

ü  Uykuya dalmadan önce emmeye başlar ve uykuda da devam eder.

ü  Sadece emilen parmakta değil diş ve damak yapısında da bozulmalar oluşabilir.

ü  Çeşitli ruhsal sorunlar nedeniyle psikiyatri kliniğine getirilen çocuklar ile herhangi bir problem tanımlanmayan çocuklar arasında parmak emme açısından fark bulunmamıştır.

NEDENLER:

ü  Yatma zamanı çocuklar için oldukça streslidir. Bu yüzden parmak emme gibi yatma zamanı alışkanlıkları 2-6 yaş arası çocuklarda oldukça sık görülür.

ü  Çocuğun rahatlık ve güvenlik ihtiyacı sonucu olarak ortaya çıkabilir. Bebeklik döneminde memeden erken kesilme, biberon, yalancı meme kullanmama sonucu emme güdüsünün yeterince tatmin olamamasıyla oluşabilir.

ü  5-6 yaşına geldiği halde parmak emmeye devam eden çocukların genellikle bebeklik çağlarından itibaren parmak emen çocuklar olduğu bulunmuş ve bu çocukların farkında olmadan bu harekete yöneldikleri gözlenmiştir. Parmak emme davranışı çoğunlukla 11-12 yaşlarında kendiliğinden ortadan kalktığından anne babaların çok fazla endişelenmesine gerek yoktur. Ama bunu çok sık yapan çocuklarda damak anormallikleri ya da emilen parmakta biçim bozuklukları oluştuğu için müdahale gerekebilmektedir.

ü  Sürekli parmak emme davranışı psikolojik sorun ve gerginliklerin bir sonucu olarak gelişebilir. Bazı çocuklar zorlukla karşılaştıkları durumlarda utanma ve sıkılma belirtisi olarak parmak emmektedirler.

ü  Alt ıslatmada olduğu gibi parmak emme davranışı da anne babanın ayrılması, sevilen birinin hastalanması ya da ölümü, ani bir korku gibi travmalar çocukta eski dönemlere gerileme ile parmak emmenin yeniden başlamasına neden olabilir. Bebeklikten sonra da devam eden ya da ileri yaşlarda tekrar başlayan parmak emme davranışı çocukların kendini güven ve rahatlık içinde hissetmesi ihtiyacından kaynaklanabilmektedir.

ü  Belirsiz bir durumda sıkıldıklarında ya da yorgun olduklarında çocukların kendilerini yatıştırmak için parmak emdikleri gözlenmektedir.

ü  Kendilerini zorlayan bir durumla karşılaştıklarında utanma, sıkılma belirtisi olarak ortaya çıkabilir.

ü  Kıskançlık korku, kaygı ve yalnızlık gibi duygusal sorunlar parmak emmeye yol açabilir. Yeni bir kardeşin olmasıyla parmak emme gibi bebeksi hareketlerle gerileme ve kaybedilen ilgiyi yeniden kazanma isteği ya da ailedeki huzursuzluk, geçimsizlik sonucu çocuğa yetersiz ilgi gösterilmesi davranışı başlatabilir.

ü  Çok fazla koruyucu kollayıcı ve çocuğa yaşından küçükmüş gibi muamelede bulunan anne babaların çocuklarında da bu türlü bir durum görülebilir.

ü  Bazı durumlarda evde canı sıkılan, yapacak ve ilgilenecek bir hobisi olmayan, genelde yalnız başına kalmak zorunda olan çocuklarda uyarı eksikliğine bağlı bu tür problemler artabilir veya yerleşebilir.

KULLANILACAK TEKNİK VE YÖNTEMLER:

Alışkanlığı Tersine Çevirme Adımları:

Bu yöntemde takıntılı bir alışkanlığı (tırnak yeme, parmak emme, vb.) kırmak için adımlar kullanılır. Oldukça basit olmasına rağmen, uygulanabilmesi için çocuğun en az 6-7 yaşında olması gerekir. Uygulamayı nasıl gerçekleştireceğinize çocukla birlikte karar vermeli, çocuğunuzun bunu yapmaya istekli olduğundan emin olmalısınız.

1-    Rahatsızlıkların gözden geçirilmesi: Çocuğunuzla birlikte bu alışkanlığın yol açtığı güçlükleri sıralayın niçin bundan kurtulmak istiyor? Hangi durumlarda onun için probleme neden oluyor?

2-   Farkındalık eğitimi-ortaya çıktığı durumları saptama: Alışkanlığın ne zaman ve hangi durumlarda meydana geldiğini fark etmek, onu kontrol etmede ilk adımdır. İki tane çizelge hazırlayın. Birine siz, diğerine çocuğunuz ne zaman ve nerede takıntılı hareketi tekrarladığını işaretleyin. Bir hafta sonra çizelgelerinizi karşılaştırın.

3-   Alternatif tepki: Bu yöntemde anahtar adım budur. Alışkanlığı durdurmak için çocuğunuzla birlikte bu hareketi her tekrarladığında yapacağı bir şey üzerinde anlaşın. Bu öyle bir davranış olmalı ki dakikalarca yapıldığı halde başkalarına garip gelmesin, çocuğunuzun normal etkinliğini engellemesin ve takıntılı hareketin farkına varmasını sağlasın.